فارکس چیست؟

فارکس یا بازار تبادل ارز خارجی چیست؟ Forex چیست؟

فارکس بازاری است که ارز ملی کشورهای مختلف در آن معامله می شود. بازار فارکس بزرگترین بازار در سراسر جهان با بیشترین میزان نقد شوندگی است که تریلیونها دلار هر روز در آن جابجا می شود. این بازار محل مشخصی ندارد و شبکه ای الکترونیکی از بانکها، کارگزاران، مؤسسات و معامله‌گران (غالبا از طریق کارگزاران یا بانکها معامله می کنند) است.
بسیاری از نهادها چه مؤسسات مالی و چه سرمایه گذاران حقیقی نیازهای ارزی دارند و یا ممکن است به دنبال کسب سود از تغییر ارزش جفت ارزها باشند. این نهادها سفارشات خرید  و فروش ارز را از طریق شبکه انجام می دهند و به این ترتیب می توانند با سفارشات خرید و فروش دیگران ارتباط داشته باشند.
بازار فارکس به صورت ۲۴ ساعته به استثنای روزهای تعطیل باز است. تنها در صورتی می توان به معامله ارز در روزهای تعطیل پرداخت که بازار کشور/ جهان برای تجارت باز باشد.

جفت ارزهای فارکس و قیمت آنها:

ارزها به هنگام معامله به صورت جفتی اعلام می شوند، برای مثال USDCAD، EURUSD، یا USDJPY. این جفتها دلار آمریکا را (USD) در برابر دلار کانادا(CAD)، یورو (EUR) را در برابر USD و USD را در برابر ین ژاپن (JPY) نشان می دهند.

برای هر جفت نیز قیمتی در نظر گرفته شده است مثلا ۱.۲۵۶۹ . اگر قیمت مذکور به جفت ارز USDCAD تعلق داشته باشد به این معنا است که برای خرید هر دلار آمریکا ۱.۲۵۶۹ دلار کانادا باید هزینه شود. اگر قیمت به ۱.۳۳۳۶ افزایش یابد همین مقدار دلار کانادا برای خرید یک دلار آمریکا باید پرداخت شود که نشان می‌دهد ارزش USD افزایش یافته است(ارز CAD کاهش یافته است) زیرا اکنون مقدار بیشتری دلار کانادا باید هزینه شود تا یک دلار آمریکا خریده شود.

لات در بازار فارکس چیست؟ (lot)

ارزها در بازار فارکس به صورت لات معامله می شوند که شامل لاتهای میکرو، مینی و استاندارد می شود. یک میکرو لات ارزشی معادل ۱۰۰۰ واحد از ارز مورد معامله دارد و یک لات استاندارد ۱۰۰ هزار واحد (مثلا ۱۰۰ هزار دلار) ارزش دارد. این با زمانی که به بانک می روید و درخواست ۴۵۰ دلار برای سفر می کنید متفاوت است. به هنگام معامله در بازار الکترونیک فارکس، معاملات در بلوکهای ارزی انجام می شوند اما می توانید هر تعداد بلوک که تمایل دارید معامله کنید. برای مثال، می توانید ۷ میکرو لات(۷۰۰۰) یا سه مینی لات( ۳۰۰۰۰) یا ۷۵ لات استاندارد(۷۵۰۰۰۰) معامله کنید.

فارکس چقدر بزرگ است؟

بازار فارکس به چند دلیل منحصر به فرد است، که عمده ترین آنها اندازه آن است. حجم معاملات این بازار بسیار بزرگ است. برای مثال، بر اساس اعلام «بانک تصفیه حسابهای بین المللی»، در آپریل ۲۰۱۹،  روزانه ۶۶۰۰ میلیارد دلار در بازار ارزهای خارجی (foreign exchange) یا همان فارکس معامله صورت می گرفت .
بزرگترین بازارهای فارکس در مراکز مهم مالی دنیا یعنی لندن، نیویورک، سنگاپور، توکیو، فرانکفورت، هنگ کنگ و سیدنی واقع شده اند.

چگونه در فارکس معامله کنیم؟

بازار فارکس به صورت ۲۴ ساعته و ۵ روز در هفته در مراکز مالی اصلی دنیا باز است. این به معنای آن است که می توانید در هر زمان در طول هفته به خرید و فروش ارز بپردازید.
از نظر تاریخی معاملات ارزهای خارجی به دولتها، شرکتهای بزرگ و صندوقهای پوشش ریسک محدود می شدند. اما امروزه معامله ارزهای خارجی به راحتی یک کلیک است. قابلیت دسترسی مسئله مهمی تلقی نمی‌شود زیرا همگان می توانند این کار را انجام دهند. بسیاری از شرکتهای سرمایه گذاری، بانکها و کارگزاران خرد فارکس به افراد امکان باز کردن حساب و انجام معاملات را می دهند.
به هنگام انجام معامله در بازار فارکس، شما ارز یک کشور خاص را نسبت به ارز دیگر خرید یا فروش می کنید. اما تبادل فیزیکی پول از یک فرد به فرد دیگر انجام نمی شود. یلکه این موارد در باجه فارکس اتفاق می افتد؛ تصور کنید که یک توریست ژاپنی از میدان تایمز نیویورک دیدن می کند. او شاید ین خود را به دلار واقعی آمریکا تبدیل کند( و مجبور به پرداخت حق کمیسیونی برای این کار باشد)، بنابراین در حین سفر می تواند پول خود را هزینه کند. اما در دنیای بازارهای الکترونیک، معامله‌گران معمولا پوزیشنی را در مورد یک ارز خاص با امید به اینکه تحرکات صعودی را در آن مشاهده کنند( یا نزولی در صورتی که قصد فروش دارند) ،می گیرند و به سود دست می یابند.
یک ارز همیشه نسبت به ارز دیگر (به صورت جفت ارز) معامله می شود. اگر ارزی را بفروشید ارز دیگر را می خرید و اگر ارزی را بخرید در حال فروش دیگری هستید. در معاملات الکترونیک جهانی، سود از تفاوت (تغییر) میان قیمت معاملات شما حاصل می شود.

معاملات اسپات (Spot) یا نقد در فارکس چیست؟

یک معامله اسپات در بازار به منظور تحویل فوری انجام می شود، که برای بیشتر جفت ارزها دو روز کاری در نظر گرفته می شود. استثنای اصلی در این زمینه مربوط به خرید یا فروش جفت ارز USDCAD است که در یک روز کاری تسفیه می شود. محاسبه روز کاری شامل شنبه ها، یک شنبه ها و تعطیلات مربوط به کشور هر یک از ارزهای جفت ارز نمی شود. در طی کریسمس و عید پاک  تصفیه بعضی از معاملات می توانند تا ۶ روز طول بکشند.  مبالغ در تاریخ تسویه حساب (مثلا اینجا دو روز کاری) مبادله می شوند نه در تاریخ معاملات. (روز انجام معامله رسمی)
دلار آمریکا فعالترین ارز مورد معامله است. یورو بیشترین معامله را بین ارزهای متقابل دلار دارد و ین ژاپن ، پوند انگلیس و فرانک سوئیس نیز بعد از یورو هستند.
تحرکات بازار  بر اساس ترکیبی از سفته بازی، رشد و قدرت اقتصادی و اختلاف نرخ بهره انجام می شوند

محاسبه سود و زیان و تسویه روزانه در فارکس (Forex Rollover)

معامله گران جزء معمولا تمایل به دریافت ارزهایی که خرید می کنند ندارند. آنها معمولا علاقه‌مند به کسب سود از اختلاف میان قیمتهای معاملات (تفاوت قیمت خرید و فروش یا CFD) هستند. به همین علت، بیشتر کارگزاران خرد به صورت اتوماتیک هر روز پوزیشنها را در ساعت ۵ عصر به وقت شرق  آمریکا  (ساعت ۱:۳۰ نیمه شب ایران) حساب کتاب (محاسبه سود و زیان روزانه؛ و تسویه آنها) می کنند.
کارگزار پوزیشنها را ریست می کند و با توجه به تفاوت نرخ بهره دو ارز موجود در جفت ارز برای پوزیشن‌ها اعتبار یا بدهی تعیین می‌کند و به حساب اضافه یا کسر می‌شود؛ (به آن سوآپ شبانه می‌گویند) پس از آن معامله ادامه می یابد و معامله گر نیازی به دریافت یا تسویه حساب ندارد. زمانی که معامله بسته شد معامله گر میزان سود و زیان خود را بر اساس قیمت ورود به معامله و قیمتی که معامله در آن بسته شد تشخیص می دهد. اعتبارات یا بدهی های حاصل شده از حساب کتاب های شبانه (سوآپ شبانه) می توانند سبب افزایش سود یا کاهش آن شوند.
از آنجایی که بازار فارکس روزهای شنبه و یک شنبه بسته است، اعتبار یا بدهی حاصل از تفاوت نرخ بهره(سوآپ شبانه) برای این روزها روز چهارشنبه اعمال می شود. بنابراین، داشتن یک پوزیشن در ساعت ۵ عصر روز چهارشنبه سبب می شود تا سوآپ شبانه  سه برابر حد معمول باشد.

معاملات سلف یا فوروارد در فارکس چیست (Forex Forward Transactions)

هر معامله فارکسی که در تاریخ‌های پس از اسپات تسویه شود را فوروارد یا پیمان سلف می نامند. قیمت با تعدیل نرخ اسپات بر مبنای تفاوت نرخ بهره بین دو ارز محاسبه می‌شود. مقدار تعدیل اعمال شده روی نرخ اسپات (نرخ نقد) “درصد سلف یا فوروارد پوینت” (forward points) نامیده می شود. فوروارد پوینتها فقط تفاوت نرخ بهره بین دو بازار را نشان می دهند و یک پیش بینی از اینکه نرخ اسپات در آینده چقدر خواهد بود محسوب نمی‌شوند.
قرارداد سلف یک قرارداد کاملا مناسب است و می‌توان هر مقدار پول را در هر تاریخی به غیر از تعطیلات تسویه حساب کرد. اما در معامله اسپات مبالغ در تاریخ تسویه حساب مبادله می شوند.

قراردادهای آتی یا فیوچرز در فارکس چیست؟ (Forex (FX) Futures)

یک قرارداد فارکس یا قررداد آتی ارز توافقی بین دو طرف است که به موجب آن مقدار مشخصی وجه را در تاریخ مشخصی در آینده که تاریخ انقضا نامیده می شود باید تحویل دهند. قراردادهای آتی بر روی یک ارز با مقدار مشخص و تاریخ انقضای مشخص معامله می شوند. بر عکس فوروارد (سلف) شرایط قرارداد آتی غیر قابل تغییر است. سود بر اساس تفاوت میان قیمتهایی که قرارداد با آنها خریده شدند و فروخته شدند (تفاوت بین قیمت ورود به معامله و خروج از معامله) حاصل می شود. بیشتر سفته بازان قراردادهای آتی را تا زمان انقضا نگه نمی دارند زیرا در غیر این صورت باید ارزی را که قرارداد نشان می دهد تحویل دهند یا تسویه کنند. در عوض سفته بازان قراردادها را پیش از رسیدن زمان انقضا خرید یا فروش می کنند و سود و زیان خود را در معاملات شناسایی می‌کنند.

تفاوت بازار فارکس با دیگر بازارها

بازار فارکس با دیگر بازارها تفاوتهای عمده ای دارد

قوانین کمتر

به این معنی که سرمایه گذاران استانداردها و قوانین سختی همچون آنچه در بازارهای سهام، آتی یا آپشن دیده می شوند، پیش رو ندارند. هیچ شرکت میانجی گری – بین خریدار و فروشنده –  و هیچ مرکزی وجود ندارد که بر کل بازار فارکس نظارت کند. می توانید در هر زمانی فروش استقراضی (شورت-سل) انجام دهید زیرا در فارکس هیچوقت واقعاً در حال فروش نیستید زیرا با فروش یک ارز در واقع ارز دیگری را خرید کرده اید.

هزینه‌ها و کمیسیونها در معاملات فارکس

از آنجایی که بازار قوانین خاصی ندارد، نحوه دریافت هزینه ها و کمیسیونها برای کارگزاران مختلف متفاوت است. بیشتر کارگزاران فارکس با تعیین اسپرد روی جفت ارز کسب درآمد می کنند. دیگران با دریافت کمیسیون کسب درآمد می کنند که بر اساس مقدار ارز مورد معامله (حجم معامله) متغیر است.  و برخی از کارگزاران از هر دو روش استفاده می کنند.

دسترسی کامل

محدودیت زمانی برای معامله وجود ندارد. زیرا بازار ۲۴ ساعته باز است و در هر ساعت شبانه روز می توانید معامله را انجام دهید. تنها در آخر هفته ها و زمانی که به دلیل تعطیلات مراکز مالی دنیا تعطیل هستند معامله انجام نمی شود.

Leverage (اهرم معاملاتی)

بازار فارکس اجازه لوریج تا ۵۰:۱ در آمریکا و حتی بالاتر را در بعضی از قسمتهای دنیا (تا ۱۰۰۰:۱ در ایران در دسترس است) را می دهد. به این معنی که برای مثال یک معامله گر می تواند حسابی را به مبلغ ۱۰۰۰ دلار باز کند و به میزان ۵۰۰۰۰ دلار خرید و فروش انجام دهد. لوریج یک شمشیر دو لبه است که هم سود و هم زیان را افزایش می دهد.

نمونه ای از معاملات فارکس

فرض کنید که یک معامله گر بر این باور است که ارزش EUR در برابر دلار افزایش می یابد. یا به این صورت که ارزش دلار نسبت به یورو کاهش می یابد.
معامله گر جفت ارز EURUSD را در ۱.۲۵۰۰ می خرد و معامله ای به ارزش ۵۰۰۰ دلار (۰.۰۵ لات) خرید می کند. بعدا در همان روز قیمت به ۱.۲۵۵۰ افزایش می یابد. (معادل ۵۰ پیپ افزایش داشته)  معامله گر ۲۵ دلار سود کسب می‌کند(۵۰۰۰*۰.۰۵۰۰). اگر قیمت تا ۱.۲۴۳۰ کاهش داشت، معامله گر ۳۵ دلار از دست خواهد داد(۵۰۰۰*۰.۰۷۰۰).
قیمت ارزها دائما تغییر می کنند بنابراین معامله گر شاید تصمیم بگیرد که پوزیشن را یک شب حفظ کند. کارگزار پوزیشن را تمدید می کند و بر اساس تفاوت نرخ بهره میان منطقه اروپا و آمریکا اعتبار یا بدهی حاصل می شود. اگر منطقه اروپا نرخ بهره ۴% و آمریکا ۳% داشته باشد، معامله گر ارزی با نرخ بهره بالاتر خواهد داشت زیرا یورو خریده است. از این رو به هنگام حساب کتاب شبانه (Rollover)، معامله گر باید کمی اعتبار (بهره شبانه یا سوآپ شبانه) دریافت کند. اگر نرخ بهره یورو کمتر از نرخ بهره دلار باشد، معامله گر به هنگام تمدید با کاهش روبرو می شود.

سوآپ می تواند بر تصمیم گیری برای انجام معامله تأثیر بگذارد، خصوصا اگر معامله برای مدت طولانی بتواند حفظ شود. تفاوتهای زیاد در نرخ بهره سبب ایجاد اعتبار یا بدهی به صورت روزانه می شوند  که می توانند سبب افزایش یا کاهش سود معامله شوند(یا افزایش یا کاهش زیان).
بیشتر کارگزاران لوریج فراهم می کنند.در آمریکا بسیاری از کارگزاران  لوریج را تا ۵۰:۱ فراهم می کنند. فرض کنیم معامله گر ما از لوریج ۱۰:۱ در این معامله استفاده می کند. در چنین معامله ای نیاز نیست تا معامله گر ۵۰۰۰ دلار در حساب خود داشته باشد. تنها باید ۵۰۰ دلار داشته باشد.تا زمانی که ۵۰۰ دلار در حساب باشد و لوریج ۱۰:۱ باشد معامله گر می تواند تا ۵۰۰۰ دلار ارز معامله کند.

کسب سود ۲۵ دلاری  با در نظر گرفتن اینکه معامله گر تنها به ۵۰۰ دلار نیاز دارد قدرت لوریج را نشان می دهد. اگر معامله گر از لوریج ۲۰:۱ استفاده کند نیاز به ۲۵۰ دلار داشت حال با فرض ۲۵۰ دلار دپوزیت (سپرده ورودی یا سرمایه اولیه) اگر معامله علیه او پیش رود می تواند به سرعت سرمایه خود را از دست بدهد.
به معامله گران توصیه می شود تا حجم معاملات خود را مدیریت کنند و بر ریسک خود کنترل داشته باشند تا صرفا یک معامله به ضرری بزرگ منجر نشود.

منبع: Investopedia